Yaşlanma dönemi toplumda çoğu kere herşeyin bittiği bir dönem algısı uyandırır. Buna karşın sağlıklı yaşlıların zihinsel yetenekleri ve becerileri 20 yaşındaki gençlerden üstündür ve çoğu kere zihinsel yetilerini de korurlar. Hafif dereceli değişiklikler her zaman unutkanlık (demans) olarak kabul edilmemelidir. Demans ile yaşa bağlı hafıza bozuklukları arasındaki en önemli farklılık yaşlanma ile ortaya çıkan değişikliklerin yetersizliklere neden olmaması, günlük yaşamı etkilememesidir. Ne zamanki yaşlının işini, hobilerini, sosyal hayatını ve aile ilişkilerini etkilemeye başlamışsa o zaman önemli demektir.
Dünya ölçeklerine benzer şekilde Türkiye de de yaşlı nüfusun sayısında bir belirgin bir artış gözlenmektedir. Son 7 yıl itibariyle 65 ve üstü yaş ortalamamızı incelediğimizde ortaya şaşırtıcı bir gerçeklik çıkıyor. Her geçen yıl 65 ve üstü yaş nüfusun toplam nüfus içindeki yerinin giderek arttığı ilk dikkat çeken detay olarak görülüyor. Mesela 2007 yılında 66 bin 598 olan yaşlı nüfusun toplam Eskişehir nüfusundaki payı da yüzde 9,1 olarak görülüyor. Her geçen yıl yaşlı nüfus giderek artarken toplam nüfustaki oranında da giderek yükseldiği ikinci bir detay olarak karşımıza çıkıyor.
Bilişsel yetilerde kayıp olması yaşlanmanın normal ve doğal bir sonucu değildir. Örneğin ünlü besteci Verdi Otello’yu 73 yaşında bestelemiştir, Goethe Faust’un ikinci kısmını 70 yaşından sonra yazmıştır, Galileo 70’li yaşlarında bile bilime önemli katkılarda bulunmaya devam etmişlerdir, Picasso 90’lı yaşlarında da resim yapmayı sürdürmüştür. Mimar Sinan en güzel eserlerini hayatının geç önemlerinde vermiştir.Yaşlanma ve yaşlanmanın doğurduğu hastalıkların çığ gibi büyüyor olması, gerek bu hastalıklar ile ilgili, gerek ise hastalığa yakalanan kişiler ve bakıcıları ile ilgili bilgilendirmeyi yeterli zaman ve miktarda yapabilecek merkezlere olan ihtiyacı arttırmıştır. Bu merkezler sadece yaşlı hasta ve hasta sahiplerine bilgi vermeyi değil sağlıklı yaşlanma ile ilgili hazırlıkları yapmayı, bu anlamda toplum üniversite işbirliğini sağlamayı amaç edinmeleri gerekir. Yaşlılık dönemine ait belleği daha çok ilgilendiren hastalıklar ile ilgili son gelişmeleri takip eden, araştırma çalışmalarına katılan ve bu anlamda toplum önderliğini taşıyan birimler olması gerekir. Bugün dünyada bununla ilgili merkezlerin sayısı giderek artmaktadır. ABD de pek çok büyük üniversite “aging and memory” adı altında kurmuş oldukları merkezlerde toplum-üniversite işbirliğini çok güzel sağlamışlardır (California University aging and memory center, Southern California aging and memory center, Clevand University aging and memory center…..). Biz yaşlanma ve bellek gönülleri olarak Eskişehir Osmangazi Üniversitesi bünyesi içinde “yaşlanma ve bellek” merkezini kurmayı amaçladık. Bu merkezin misyonu ve vizyonunu şu şekilde sıraladık.
MİSYONUMUZ: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Yaşlanma ve Bellek Merkezi'nin ( ESOYBEM) misyonu toplumda en çok görülen ve daha çok yaşlanma dönemine ait olan dejeneratif beyin hastalıklarının nedenleri ve tedavileri üzerine araştırma yapmak, hastalıklar ile ilgili konularda sağlık profesyonellerini, hasta ve ailelerini eğitmek, bellek ile ilgili hastalıklar için birincil ve ikincil korunma yollarını toplumla paylaşmak, bilişsel sorunları olan bireyler için bakımda en yüksek kaliteyi sağlamaktır. Bu anlamda ESOYBEM ulusal ve uluslar arası bilim alanında hastalıklar ile ilgili araştırma çalışmaları yapan ve aynı zamanda teşhis ve tedavi hizmetleri veren bir üniversite tabanlı araştırma merkez olacaktır.ESOYBEM araştırmacılar, gönüllüler, hasta ve/veya sağlam yaşlılar, bellek ve yaşlanma üzerine eğitim alan ve ya alacak olan bakıcılar için en önemli kaynak haline gelecektir. Böylece kognitif nörolojik hastalıkların doğru ve kesin tanılanmasını yapılırken, öncü klinik çalışmaları da devam ettirmektir.
VİZYONUMUZ: Dünya nüfusu ile beraber paralel olarak Türkiye nüfusu da dramatik bir değişim geçirmektedir. Halk sağlığı ve sosyoekonomik faktörlerde ki büyük gelişmeler sayesinde, tüm insanlık artan yaşam beklentisinin tadını çıkartmak istemektedir. Sonuç olarak, yaşlılar dünya çapında en hızlı büyüyen yaş grubu temsil ederken, bu konuya gönül vermiş bizler (genel ve davranış nörologları, psikiyatristler, nöropsikiyatristler, nöroradyologlar, geriyatristler, toplum sağlığı hekimleri, klinik psikolog, ergoterapist, fizyoterapist, yaşlı bakım uzmanları, genetikçiler, diyetisyenler, hemşireler, özellikle de iç hastalıkları-geriyatri hemşireleri….) yaşlılık dönemine ait bellek sorunları ile ilgili, tanı, tedavi, bakım ve araştırma konularını daha yakından bir takım çalışması ile yürütmek istiyoruz. Tamamı Üniversite bilim insanlarından oluşan takımız, yaşlanma ver bellek sorunlarını hasta ve toplum ile paylaşmayı amaç edinmiştir.
Buna göre;
1.Yaşlılık dönemini özellikle bellek alanında korkulu bir rüya olmaktan çıkartacak toplumsal bilgilendirmeyi gerçekleştireceğiz. Bu durum, ÜNİVERSİTE-TOPLUM İŞBİRLİĞİNİ sağlayacağız.
2.Alzheimer demans, vasküler demans gibi demans hastalıklarından korunma yolları ile ilgili bireyi, yakınlarını ve genel toplumu bilgilendirir. Bu durum PRİMER ve SEKONDER KORUNMA YOLLARI konusunda bilgi sağlayacağız.
3. Nörokognitif hastalıklar ile ilgili yapılan, tanı ve tedavi çalışmalarını sürdüreceğiz. Böylece BİLİMSEL GELİŞMELERDEN TOPLUMU VE AKADEMİYİ haberdar edeceğiz.
4.Sağlıklı yaşlanma modelleri ile olarak bireyleri ve toplumları sürekli dinamik tutacak çalışmalar yapacağız. Sanat ve hobi edindirme, psikososyal destek ve iyileştirme, emekliliğe hazırlık kursları gibi GÜNDELİK VE PRATİK çalışmalar yapacağız.
5. Üniversite alanında, sağlıklı ve bellek hastalığı olan yaşlılar ile ilgili gündüzlü veya yatılı BAKIM ALANLARI VE EVLERİ oluşturacağız.
6. Konuyu gündemde tutmaya yönelik KONFERANS, ÇALIŞTAY, KONGRE, TOPLANTI lar düzenleyeceğiz.
7. Bilgi ve ilgimizi, topluma duyuracak ve toplumsal farkındalık oluşturacak WEB SİTESİ, TELEVİZYON, GAZETE, BROŞUR çalışmalarını içeren bir medya grubu oluşturacağız.
8.Hasta ve hasta yakınlarının yararlanacağı SANAT VE YAŞLANMA çalışmaları yapacağız. Bu çalışmalara “sosyal biliş merkezinin sanat ve yaratıcılık çalışmaları” adını vereceğiz.
9.Hasta ve hastalıkları değerlendiren, kısa ve doğru tanıya götüren günlük POLİKLİNİK hizmetleri yürüteceğiz
10. Merkeze bağlı bir çalışma alanı “ESOYBEM” binası oluşturacağız.
11.Yaptığımız çalışmaları en yakın zamanda bir YAŞLILIK ENSTİTÜSÜ bünyesine çevireceğiz.
12. Gelecekte, Alzheimer hastalığı, vasküler demans, frontotemporal demans ve ilişkili nörodejeneratif hastalıkların KESİN TEDAVİSİNİ bulmayı amaçlayacağız.
13. Yaşlıların (hasta) üretimlerini (yiyecek, giyecek, alet…..) sergileyebilecekleri ve satabileceği küçük BUTİK ALANLARI oluşturacağız.
14. Konuyla ilgili her alanda AVRUPA BİRLİĞİ PROJELERİNDEN yararlanacağız.
15.Nörodejeneratif hastalıklar ile ilgili gelişmiş NÖROGÖRÜNTÜLEME yöntemlerini ve günlük pratikte ve araştırmalarda kullanacağız.
16. Hastalara uygun DİYET YÖNTEMLERİ, FİZYOTERAPİ VE ERGOTERAPİ danışmanlığı ve uygulama fırsatları sunacağız.
17.Bu hastalara yönelik BAKICI EĞİTİM PROGRAMLARI düzenleyeceğiz.